Trở lại giảng đường đại học ở tuổi 36

Mình lại (một lần nữa) được làm sinh viên.

Sau 13 năm kể từ khi tốt nghiệp bậc đại học ở Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, và ba năm từ khi tốt nghiệp thạc sỹ MBA của Đại học Hawaii (Mỹ), mình đã quyết định đi học một lần nữa. Và hôm qua (13/9/2025) là ngày khai giảng, mình đã lại ngồi trong một hội trường lớn với hàng trăm thầy cô, học viên, và được nghe những lời chào mừng, động viên như rất nhiều năm về trước.

Lần này, hành trình mình chọn là chương trình văn bằng 2 Cử nhân ngôn ngữ Trung Quốc của Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Quyết định này khiến cả gia đình mình ngạc nhiên. Vốn dĩ công việc của mình đã rất vất vả, lại thêm kèm cặp con cái học tập và chăm sóc gia đình nên việc theo học một chương trình cử nhân kéo dài vài năm thực sự sẽ khiến lịch trình càng bận rộn hơn nữa. Nhưng thú thực, mình đã suy nghĩ hơn một năm trước khi quyết tâm bước vào hành trình này.

Mình sẽ chia sẻ với bạn những gì mình đã suy nghĩ, cân nhắc, và những lý do mà mình tin đây sẽ là con đường mang tới nhiều trải nghiệm đáng giá đối với mình.

Vì sao là Ngôn ngữ Trung Quốc?

Mình tự học tiếng Trung tới giờ đã được một năm tròn, bắt đầu từ tháng 9/2024. Từ con số 0 tròn trĩnh, tới giờ mình đang ở nửa đầu chương trình HSK4. Mình có chia sẻ trong một số bài viết trước về chủ đề này, mình học rất chậm, chậm hơn nhiều so với những mốc thời gian thường thấy trong các video trên mạng. Có ba lý do ở đây:

Thứ nhất, mình không có nhiều thời gian để học. Ngày trong tuần mình đi làm cả ngày, tối là để dành cho gia đình, kèm con học. Sau 10 giờ tối khi bài vở của con đã xong, mình mới ngồi học được bài của mình. Ngày cuối tuần sẽ thảnh thơi hơn chút nên mình dành được nhiều thời gian hơn. Đó là mình còn được hỗ trợ và chia sẻ rất nhiều từ chồng, các con, ông bà hai bên.

Thứ hai, đối với mình tiếng Trung thật sự rất khó. Nhiều người bảo ngữ pháp tiếng Trung dễ hơn tiếng Anh, phát âm và nghĩa từ có nhiều điểm tương đồng với tiếng Việt. Điều này cũng có phần đúng, nhưng lại có rất nhiều điểm phức tạp khác. Chữ viết không dùng hệ La tinh, khó nhớ, nhiều từ đồng nghĩa đồng âm, phát âm lại khác hẳn tiếng Việt. Học một chữ tiếng Trung sẽ cần nhớ mặt chữ Hán, cách viết, phiên âm, phát âm, từ Hán Việt tương ứng và nghĩa tiếng Việt nên mình thực sự không đẩy nhanh được vì học càng nhanh, mình càng dễ quên.

Thứ ba, mình chủ động chọn cách học chậm. Ban đầu mình cũng tính sẽ học nhanh và làm theo các tips trên mạng, nhưng càng học mình càng cảm thấy có gì đó không ổn, hoặc những cách học nhanh có lẽ không phù hợp với mình. Mình luyện viết, việc đó rất mất thời gian nhưng có vẻ sẽ giúp nhớ từ sâu hơn. Mình không đi theo mục tiêu “nhanh” nữa, mình muốn thật “chắc”.

Mình có từng viết một bài về hành trình từ số 0 ở đây:

Tất tần tật về cách mình học tiếng Trung - bắt đầu từ số 0

Ban đầu, mình học tiếng Trung vì công việc đòi hỏi. Mình cũng chỉ đặt mục tiêu đạt được HSK4 và giao tiếp cơ bản thôi vì công việc của mình chủ yếu dùng tiếng Anh, các dự án cần tiếng Trung có nhưng vẫn còn ít nên chỉ cần mức vừa phải vậy là được. Nhưng sau một năm chầm chậm học từng chút, mình thấy thích tiếng Trung lúc nào không hay. Và sự “thích” ấy khiến mình muốn học một cách bài bản, từ các thầy cô giỏi trong trường đại học.

Đây là con đường chậm vì phải mất tới gần ba năm nữa mình mới có thể hoàn thành chương trình cử nhân văn bằng 2. Nhưng vì mình đã được tận hưởng ý nghĩa của sự “chậm” trong một năm tự học vừa qua, nên mình tin rằng đây là điều mình cần.

Với tình hình thế giới như hiện tại và thực tế những gì mình chứng kiến khi làm việc trong ngành công nghệ, một xu hướng rõ ràng là tiếng Trung dần sẽ trở thành một ngoại ngữ cần thiết. Chưa nói tới sự hứng thú của mình với văn hóa Trung Quốc, mình tin rằng chỉ sau đây vài năm, có tiếng Trung tốt bên cạnh tiếng Anh sẽ mang lại lợi thế cạnh tranh lớn trên thị trường lao động. Không phải vấn đề bằng cấp, mà là khả năng thực chiến, sử dụng được trong công việc hàng ngày.

Quan trọng nhất là mình tìm thấy sự hứng thú với ngôn ngữ này. Mình đã dành tới một năm tự học để nhận ra mình thích nó trước khi quyết định đầu tư thời gian, công sức và tài chính vào một chương trình cử nhân.

Một động lực khác nữa là vì mình muốn trải nghiệm cảm giác được đào tạo một ngoại ngữ trong trường chuyên ngành là như thế nào. Hành trình học tiếng Anh với mình là rất nhiều năm chắp vá, không bài bản nên mình mong được học tiếng Trung theo cách khác. Và một chương trình cử nhân là điều mình có thể chạm tới để hiểu sự bài bản trong đào tạo ngoại ngữ là như thế nào.

Thật ra, mình học tiếng Trung để làm gì?

Vì sao là văn bằng 2 Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia Hà Nội)?

Khi dấn thân vào một mục tiêu gì đó, mình có xu hướng muốn được học từ những thầy cô và bạn bè giỏi nhất mà mình có thể với tới. Tất nhiên là sẽ có rất nhiều chương trình, nhiều trường học, nhiều thầy cô bạn bè còn đỉnh gấp nhiều lần trên thế giới và thậm chí ngay ở Việt Nam, nhưng trong tầm với của mình có thể tiếp cận tới đâu mình sẽ tìm cách chọn nơi đó.

Đây là lý do khi theo đuổi công việc quản lý dự án, mình quyết tâm học và thi những chứng chỉ khó nhất mà vào thời điểm mình đạt được, ở Việt Nam số người có chứng chỉ đó mới chỉ đếm trên đầu ngón tay. Khi học MBA, mình chọn chương trình của Đại học Hawaii là chương trình mình thấy nhiều điểm hay nhất, dù học phí cũng thuộc hàng đắt so với các chương trình khác và mình phải rất cố gắng với có thể chi trả.

Vì vậy, khi quyết định sẽ học văn bằng 2 ngôn ngữ Trung Quốc, mình nhắm tới hai trường mà mình tin là đào tạo ngoại ngữ tốt nhất ở Hà Nội: Đại học Hà Nội và Đại học Ngoại ngữ (Đại học Quốc gia). Mình đã tìm hiểu về các chương trình đào tạo tiếng Trung ở hai trường này suốt mấy tháng qua. Cuối cùng mình chọn văn bằng 2 Đại học ngoại ngữ vì các yếu tố:

• Địa điểm học: Đại học Hà Nội quá xa nhà mình trong khi Đại học Ngoại ngữ lại khá gần và tiện đường. Đây là vấn đề quan trọng nhất để theo được đường dài. Mình không chọn các chương trình online vì sẽ kém hiệu quả hơn học trực tiếp và khó kết nối với thầy cô, bạn bè - điều cực kỳ quan trọng khi đi học.

• Thời gian học: Vì mình đã đi làm nên sẽ chỉ có thể tìm các chương trình học ngoài giờ. Tuy vậy, vì buổi tối là thời gian quan trọng của gia đình, mình cần dành thời gian để kèm cặp con học bài, nên dù Đại học Hà Nội có chương trình đào tạo rất tốt nhưng mình không đăng ký được vì các lớp đều học vào buổi tối ngày trong tuần. Riêng Đại học Ngoại ngữ cho học viên chọn lớp học các tối trong tuần hoặc học nguyên hai ngày cuối tuần thứ bảy chủ nhật. Mình chọn lớp học cuối tuần, vì thế không ảnh hưởng công việc và gia đình.

Theo mình tìm hiểu, hiện các trường như Đại học Hà Nội và nhiều trường khác cũng có các chương trình đại học từ xa (hoàn toàn online) cho ngành ngôn ngữ Anh và ngôn ngữ Trung Quốc. Bạn nào không thể học trực tiếp có thể tham khảo. Mình nghĩ học online như vậy sẽ có những điểm hạn chế, nhưng nếu do trường uy tín dạy thì chúng mình vẫn có thể nhận được chương trình chất lượng.

Hành trình sinh viên của mình sẽ ra sao?

Ngoài lý do liên quan đến chất lượng đào tạo, mình chọn đi học một chương trình bài bản thay vì tiếp tục theo học các khóa online là vì muốn tìm kiếm một môi trường mới, với những người bạn mới. Mình được trải nghiệm điều này khi học thạc sỹ vài năm trước.

Một tập thể với nhiều cá nhân rất khác mình, thường giúp mình mở mang rất nhiều và học được vô số bài học mà nếu chỉ quẩn quanh với dòng chảy hiện tại của mỗi ngày bình thường, mình sẽ không biết được.

Đi học giống như được có một phần cuộc sống khác hẳn vậy. Không phải là một quản lý quần áo chỉnh tề đi làm công sở với triền miên các cuộc họp, những trách nhiệm, căng thẳng; cũng không phải một người mẹ lo hôm nay con học gì, con ăn gì, mình cần hoàn thành gì trong cuộc sống gia đình hôm nay; khi đi học, mình là mình thôi - phiên bản đơn giản nhất. Mình luôn mặc áo phông, quần jeans, đeo ba lô, tóc buộc gọn, và ngồi học giống như nhiều năm trước ở giảng đường đại học lần đầu tiên.

Tất cả những gì cần lo lắng khi ấy là bài vở. Không ai quan tâm tới việc mình làm công việc gì. Không ai bảo mình phải trở thành ai hoặc như thế nào mới là đủ tốt. Đơn giản vì các bạn cũng chỉ lo học. Và môi trường học tập mang lại cho mình nguồn năng lượng rất đơn thuần mà mãnh liệt để khiến mình cảm thấy không lạc lối trong những áp lực hàng ngày của công việc, gia đình, cuộc sống của một người trưởng thành.

Tất nhiên mình cũng hiểu, vì từng trải nghiệm rồi, rằng đi học một chương trình đào tạo của trường đại học rất khác với tự học hoặc tham gia các khóa online. Bài vở nặng, phải tham gia các kỳ thi hết môn và nhiều vấn đề khác trong khi thời gian và năng lượng cũng chỉ có thể “cắt xén” một phần.

Thú thực, mình cũng chưa biết sẽ làm thế nào để hoàn thành được tấm bằng cử nhân này. Mình chỉ là cứ bước đi thôi, và xem bản thân sẽ tìm ra những cách nào để xử lý vấn đề.

—

Bạn thân mến,

Mình vừa mới bước vào một hành trình mới với những trải nghiệm mình chưa thể hình dung ra hết ở điểm bắt đầu này. Nhưng mình luôn tim, đó sẽ là một hành trình xứng đáng.

Năm nay mình 36 tuổi, đã có một bằng đại học ngành viễn thông, một bằng thạc sỹ quản trị kinh doanh MBA, có gia đình với hai con nhỏ cần rất nhiều sự chăm sóc, và đang giữ vị trí quản lý ở một công ty công nghệ. Mình luôn biết lựa chọn đi học ở thời điểm này sẽ khiến mình phải giải quyết khối lượng khổng lồ các trách nhiệm, nghĩa vụ, và bài vở trong vài năm tới. Nhưng dẫu sao đây cũng là thời điểm mình trẻ nhất trong những tháng năm sau này. Nếu không phải bây giờ, thì là bao giờ?

Mình đã học, thử nghiệm, và suy nghĩ tới một năm trước khi đưa ra quyết định này. Mình tin rằng, bản thân đã đưa ra lựa chọn phù hợp nhất, tốt nhất với những gì mình đã biết và nguồn lực mình đang có trong tay. Mong rằng hơn hai năm tới sẽ mang lại cho mình thật nhiều trải nghiệm quý giá. À, chắc chắn sẽ là như thế.

Cuối cùng, xin gửi tới chính mình:

Chào mừng Uyên trở thành tân sinh viên ULIS! Và cảm ơn Uyên 36 tuổi thật nhiều vì đã luôn giữ trong lòng khát khao học tập như khi Uyên 18 tuổi.