MÌNH ĐÃ HỌC ĐƯỢC GÌ KHI XEM TED TALK?
Biết đến TED Talk từ nhiều năm trước, đó là chương trình mình thường nghe mỗi ngày để… học tiếng Anh - nơi chứa đựng những bài nói chuyện, trình bày hấp dẫn, chuẩn mực, và mang lại rất nhiều cảm hứng cho tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi và ngành nghề. Đặc biệt, TED Talk hoàn toàn miễn phí, bạn có thể dễ dàng tìm thấy và xem trên Youtube.
Tôn chỉ của Ted Talk là tôn vinh những ý tưởng, dù ý tưởng đó được chứng minh bởi một nghiên cứu khoa học, hay xuất phát từ cuộc sống của diễn giả, hoặc thậm chí đơn thuần là “phút lóe sáng” bất chợt…
Ban đầu, mình xem những video đó với mục đích luyện tiếng Anh. Nhưng sau đó, mình nhanh chóng bị cuốn vào bởi Ted Talk có nội dung thú vị và đặc sắc. Từ Ted Talk, mình tìm thấy những tác giả sách, người truyền cảm hứng, niềm vui, và động lực cho sự phấn đấu nỗ lực của mình.
Đến nay, mình đã xem được khoảng 100 tập sau 2 năm liên tục, với thói quen ít nhất một video Ted Talk mỗi tuần. Lúc đầu, mình luôn phải bật phụ đề tiếng Việt, thế nên chỉ xem được một số tập nhất định. Nhưng sau này, khi kỹ năng nghe hiểu tốt hơn, mình có thể xem bất cứ tập nào, từ đó biết thêm nhiều ý tưởng hay.
100 tập Ted Talk – từ 100 diễn giả tài năng, 100 ý tưởng mới lạ, đã được chuẩn bị kỹ lưỡng, tìm tòi, trau chuốt đến từng câu nói, từng hình ảnh trình chiếu. Mình đã học được nhiều, tìm được những thông tin bổ ích, và hơn hết, TED Talk đã đem lại cho mình nguồn cảm hứng bất tận…
Trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ cùng bạn những bài học lớn nhất mình có được sau 2 năm xem Ted Talk liên tục.
1 – MỌI Ý TƯỞNG ĐỀU ĐÁNG ĐƯỢC TRÂN TRỌNG.
“Ideas worth spreading – Lan truyền những ý tưởng giá trị” là slogan của chương trình Ted Talk. Vì thế, bạn sẽ nhận ra nơi đây có vô số những ý tưởng lạ lùng, đôi khi khiến chúng ta … ngạc nhiên đến ngỡ ngàng. Bạn biết đấy, bạn và mình đang sống trong một xã hội coi trọng kết quả. Người ta thường quan tâm đến những gì người khác ĐẠT ĐƯỢC, dễ dàng bỏ qua những ý tưởng trong đầu vốn chưa hoặc không thể tạo ra thành tựu vật chất, thậm chí họ không cho phép bản thân có cơ hội nghĩ nhiều hơn về những ý tưởng ấy. Nhưng cuộc sống theo lối mòn, sẽ triệt tiêu mọi sự sáng tạo. "Logic sẽ đưa chúng ta từ điểm A đến điểm B. Trí tưởng tượng sẽ đưa chúng ta tới mọi nơi" (Einstein). Mình luôn tin rằng, trí tưởng tượng – là điều mà trẻ con có thừa, nhưng người lớn chúng ta lại rất “nghèo”.
TED Talk, chính là một “kho” ý tưởng khiến mình như được đắm chìm vào thế giới của những điều tưởng chừng không thể. Mọi thứ đều có thể xảy ra, được bàn luận, nghiên cứu và chứng minh ở TED Talk. Xem hàng trăm bài nói chuyện giúp mình nhận ra thế giới ngoài kia rộng lớn đến chừng nào. Và những ý tưởng phong phú ra sao… Quan trọng hơn, những ý tưởng ấy giúp mình nhận ra, nuôi dưỡng trí tưởng tượng và cả một chút mơ mộng, có thể đôi khi dường như “viển vông” với người khác, nhưng điều đó thực sự mang lại niềm vui cho mình.
Hãy xem Ted Talk – nếu bạn tìm kiếm nơi nào đó luôn cổ vũ và nuôi dưỡng cho tất thảy mọi ý tưởng trên đời.
2 – ĐỂ LÀM TỐT, LUÔN CẦN NỖ LỰC VÀ RÈN LUYỆN RẤT NHIỀU, DÙ BẠN LÀ AI.
Mình luôn cảm thấy ngưỡng mộ các diễn giả khi xem video TED Talk. Họ có khả năng nói chuyện, trình bày trôi chảy trước đám đông hàng trăm, hàng nghìn người, hoàn toàn tự tin. Không những vậy, các diễn giả còn biểu cảm bằng ngôn ngữ cơ thể rất duyên dáng, cuốn hút. Giọng nói hay, diễn đạt súc tích, nói về rất nhiều vấn đề phức tạp bằng ngôn ngữ dễ hiểu. Ai cũng như một thiên tài trình diễn!
Mặt khác, có một điều rất khó trong chương trình này, đó là mỗi bài phát biểu thường chỉ kéo dài trong khoảng 10 đến 18 phút. Làm sao để gói gọn toàn bộ câu chuyện, những kiến thức, phân tích, cảm xúc, và thông điệp chỉ trong thời gian bằng… 3 bài hát thông thường? Có lẽ mình cần ít nhất gấp ba lần thời gian như thế chỉ để kể lại…
Và, mình kết luận… Họ giỏi thật! Toàn những người xuất chúng mới làm được điều đó.
Cho đến khi đọc bộ sách Hùng biện kiểu TED, vén bức màn hậu trường phía sau những bài nói chuyện hoàn hảo ấy, mình mới vỡ lẽ khi biết rằng, những diễn giả thiên tài ấy, vốn đã là những người cực kỳ xuất sắc, nhưng họ đã phải đầu tư biết bao thời gian công sức cho một bài phát biểu hơn 10 phút. Họ viết và chỉnh sửa nội dung nhiều lần, tập luyện nói trước gương hàng tháng liền; và họ vẫn lo lắng run sợ sẽ làm không tốt khi lên sân khấu.
Bộ sách ấy khiến mình có thêm góc nhìn mới về những video “hoàn hảo” của Ted Talk. Sự hoàn hảo ấy không đến một cách tự nhiên, đơn giản, dù vốn nó đã được thực hiện bởi những cá nhân cực kỳ xuất sắc trong lĩnh vực của họ. Sự hoàn hảo, chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Phần còn lại, là rất nhiều công sức, sự trau chuốt, tỉ mỉ, rèn luyện liên tục, và nhiều mong mỏi hoàn thành tốt nhất có thể phần việc của mình.
Nếu diễn giả TED Talk – những con người xuất chúng còn phải nỗ lực nhiều tới vậy để mong có một bài phát biểu hơn 10 phút thật xuất sắc, thì những mồ hôi công sức chúng ta đã bỏ ra cho mục tiêu của mình có lẽ chưa phải quá nhiều. Thực sự, luôn có điều gì đó ta có thể làm tốt hơn nữa, bằng sự cầu tiến và chăm chỉ của mình.
3 – TẦM QUAN TRỌNG CỦA HÌNH ẢNH TRÌNH CHIẾU.
Cách đây vài ba năm, khi mình mới vào làm ở một công ty về dịch vụ thanh toán, người quản lý khi đó giao cho mình làm một bản trình chiếu (slides) cho cuộc họp. Mình vận dụng hết khả năng dùng phần mềm trình chiếu mình có được, tạo nên một tài liệu mình nghĩ là… khá ổn!
Nhưng khi xem nó, quản lý của mình nói: “Em tìm cách làm lại đi, nhìn slides của em… cũ kỹ lắm!”.
Sự “cũ kỹ” về thiết kế hình ảnh trình chiếu của mình còn bị đưa ra ánh sáng một cách “phũ phàng” hơn nữa khi học thạc sỹ MBA. Đặt cạnh những slides đẹp “lung linh”, khoa học, và mới lạ của bạn học, mình càng nhận ra tầm quan trọng của việc đầu tư vào tài liệu này. Hình ảnh là phần quan trọng, bổ trợ cho nội dung, thậm chí tạo hứng thú lớn cho người nghe và khiến mỗi bài trình bày trở nên sống động hơn rất nhiều.
Thật may, mình có thể học được những bí quyết để tạo nên một bộ hình ảnh trình chiếu “chuẩn TED” bằng những hướng dẫn trong bộ sách Hùng biện kiểu TED. Nếu bạn cũng đang loay hoay với thử thách này, thầm ngưỡng mộ những người có thể tạo ra tài liệu trình chiếu khoa học, “lung linh”, bạn có thể tham khảo bộ sách được viết ra từ chính quá trình tạo dựng phần trình bày đỉnh cao của TED Talk.
4 – CHÚNG TA THẬT NHỎ BÉ TRONG THẾ GIỚI NÀY.
Nhờ Internet, chúng ta có cơ hội để hiểu về thế giới, về mọi điều đang xảy ra ở đâu đó cách Việt Nam thật xa. Mà chương trình TED Talk là một ví dụ như thế.
Ở đây, bạn sẽ gặp những người rất khác nhau về độ tuổi, quốc gia, ngành nghề, vị trí trong công việc và xã hội. Họ ở đó, để mang tới cho bạn những bài nói chuyện chất lượng, chuẩn mực, và lý thú về mọi ý tưởng họ đã có. Quan trọng hơn, họ truyền cho bạn động lực để tin rằng dù ở bất cứ đâu trên thế giới, chỉ cần bạn chăm chỉ lắng nghe và học hỏi, luôn có những người tài giỏi sẵn sàng chia sẻ với bạn tri thức, kinh nghiệm, và trải nghiệm họ đã có.
Ở TED Talk, bạn cũng sẽ phải nhiều lần “ồ” lên ngưỡng mộ, bởi được gặp quá nhiều người xuất chúng. Bạn sẽ hiểu rằng, mình thật nhỏ bé trong thế giới này. Những gì mình đã làm được và hiểu biết rất đáng khích lệ, nhưng mới chỉ là một phần nhỏ trong đại dương tri thức mênh mông mà thôi. Chính những tập video Ted Talk đã gợi mở cho mình cảm hứng tìm hiểu về nhiều lĩnh vực mà trước đó mình không hề biết đến như: Tâm lý học, Môi trường, Nghiên cứu về trí não…
5 – NHỮNG TẬP MÌNH THÍCH NHẤT.
Nếu được hỏi, mình ấn tượng nhất với những tập Ted Talk nào từng xem, mình sẽ không ngần ngại giới thiệu với bạn 5 bài trình bày xuất sắc, tràn đầy tri thức, sự sáng tạo với những ý tưởng thú vị đáng ngạc nhiên:
Bill Gates: Thế giới chưa sẵn sàng cho một đại dịch (2015).
Bạn sẽ ngạc nhiên đấy, khi thấy tất cả những gì tỷ phú Bill Gates đã phân tích trong bài trình bày này từ năm 2015, chính xác hoàn toàn 100% so với thực tế những gì xảy ra 5 năm sau đó trong đại dịch Covid-19. Tư duy logic và khoa học, cộng với hiểu biết sâu rộng của một bộ óc vĩ đại cùng kỹ năng trình bày siêu đẳng, tất cả đều được thể hiện chỉ với hơn 8 phút.
Link Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=6Af6b_wyiwI
Mariana Atencio: Điều gì khiến bạn trở nên đặc biệt? (2017).
Mariana, một nhà báo người Venezuela, mang tới những quan điểm và chiêm nghiệm sâu sắc về mối quan hệ giữa người với người trên thế giới; sự không chấp nhận những người “khác biệt”, mặc dù thực ra, đó là bởi vì họ “đặc biệt”. Hay nói đúng hơn, mỗi người chúng ta đều đặc biệt theo một cách nào đó, và ta có quyền tự hào về điều này. Khi xem video này, mình đã cười, đã thấm thía, và đã khóc…
Josh Kaufman: Học bất cứ thứ gì trong 20 giờ đầu tiên (2013).
Tác giả thuyết phục hoàn toàn khán giả khi phân tích và đưa ra những dẫn chứng cho ý tưởng thú vị của mình: Chúng ta có thể học bất cứ điều gì chỉ trong 20 giờ. Và bản nhạc ông chơi ở cuối bài thuyết trình, làm nhạc đệm cho hầu hết các giai điệu bài hát, là bằng chứng sắc nét, cũng là điểm nhấn đầy sáng tạo cho ý tưởng này.
Sau khi xem video, mình đã tìm đọc cuốn sách của ông mang tên Hai mươi giờ đầu tiên để hiểu rõ hơn về những lập luận ông đưa ra trong bài thuyết trình đó. Và nó đã thay đổi hoàn toàn cách mình nghĩ về những hành trình khó khăn để học một điều gì đó. Và bạn cũng vậy, mình tin như thế!
Angela Lee Duckworth: Chìa khóa dẫn đến thành công (2013).
Bằng quá trình nghiên cứu và quan sát ở nhiều người, nhiều độ tuổi với hoàn cảnh, nền tảng gia đình, sức khỏe, chỉ số thông minh IQ khác nhau và học tập hoặc làm việc trong nhiều lĩnh vực, tác giả bài nói chuyện cùng những cộng sự của mình đã đưa ra kết luận: Yếu tố quan trọng nhất để dẫn dắt một người trở nên thành công trong cuộc sống là sự bền bỉ - đam mê và kiên trì theo đuổi mục tiêu.
Hãy tin mình đi, chắc hẳn bạn sẽ được người phụ nữ này truyền động lực và động viên rất nhiều. Từ một cô giáo, cô ấy trở thành nhà nghiên cứu giáo dục và tâm lý học, khi hiểu rằng luôn có cơ hội thúc đẩy bản thân để trở thành một phiên bản tốt hơn, đạt được những thành quả và cuộc sống như mơ ước, bằng cách bền bỉ mỗi ngày với mục tiêu của mình.
Tim Urban: Bên trong trí não của một bậc thầy trì hoãn (2016).
Mình để dành video yêu thích nhất của mình để giới thiệu sau cùng – “save the best for last”. Bài phát biểu này là sự kết hợp nhuần nhuyễn, thú vị, ở trình độ “đỉnh cao” về cách diễn giải khoa học bằng ngôn ngữ đơn giản. Với phong cách trình bày duyên dáng, dí dỏm, tác giả Tim Urban đem đến cho bạn rất nhiều ấn tượng qua video hài hước và truyền cảm hứng này.
Điều khiến mình ngạc nhiên và xúc động nhất nằm ở cuối video, khi Tim Urban sử dụng một bảng những ô vuông để biểu thị cho “số tuần chúng ta sống trên đời” nếu giả sử ta có 90 năm để sống. Ông nhắc nhở người xem, hãy cẩn trọng sử dụng những ô vuông này, nhất là khi bạn đã dùng không ít trong số đó…
Đừng trì hoãn nhé! Bởi chúng ta chỉ có vốn thời gian hữu hạn, trong khi có rất nhiều điều nên làm, muốn làm, và có thể làm. Cuộc đời rộng lớn, thế giới bao la, hẳn không có chỗ dành cho sự trì hoãn!
---
Mỗi khi nghe bất kỳ ai hỏi về nguồn học liệu để luyện nghe tiếng Anh, mình luôn giới thiệu Ted Talk. Ngay cả khi bạn không có mục tiêu về ngoại ngữ, mình vẫn mong bạn dành thời gian để khám phá chương trình bổ ích, nhiều thông tin thú vị và hoàn toàn miễn phí này.
Chúc bạn sẽ tìm thấy những nguồn cảm hứng tích cực từ Ted Talk! Bạn biết không, TED Talk đã mở ra cho mình những chân trời mới, và mình tin với bạn cũng như vậy!
Thân mến,
Tố Uyên.