BẮT ĐẦU TỪ ĐÂU ĐỂ PHÁT TRIỂN BẢN THÂN?

Phát triển bản thân là mong muốn, là “nỗi lòng” của tất cả mọi người dù ở lứa tuổi nào. Tuy vậy, dẫu “ngùn ngụt khí thế”, đôi khi vẫn rất khó khăn để biết được, ta nên bắt đầu từ đâu để “phát triển bản thân”, làm thế nào để đưa chính mình lên tới phiên bản tốt đẹp hơn, thành công hơn. Trong bài viết này, bằng những trải nghiệm của mình, mình sẽ chia sẻ với bạn những hướng đi để giải quyết thắc mắc ấy.

Nếu không kể tới những người đã có quá trình phát triển bản thân lâu dài, có thói quen và “quán tính” tốt, trong hầu hết trường hợp còn lại, có ba thời điểm tác động để chúng ta tạo nên động lực phát triển bản thân: 

(i) Khi nhìn thấy ai đó quen thuộc với mình trở nên rất thành công, hoặc có sự thay đổi tích cực một cách vượt bậc, khiến chúng ta cũng muốn được như vậy.

(ii) Đọc được, xem được tấm gương nào đó truyền cảm hứng; thường là những người từng trải qua hoàn cảnh giống như bạn, nhưng nay họ đã vượt qua khó khăn để trở nên xuất sắc. 

(iii) Khi rơi vào nghịch cảnh, gặp phải những biến cố khiến chúng ta có động lực thay đổi bản thân, nhằm tìm kiếm hy vọng và cơ hội thay đổi cuộc sống hiện tại. 

Cũng phải nói thêm rằng, hoàn cảnh, tính cách, mục tiêu của mỗi chúng ta rất khác nhau, vì thế, sẽ không thể có công thức chung cho tất cả. Hơn nữa, không có gì đảm bảo rằng cách chúng ta lựa chọn phát triển chắc chắn sẽ dẫn tới đích ta mong muốn.

Nhưng, ít nhất, những kinh nghiệm của tôi sẽ mang tới cho bạn góc nhìn tổng quát về con đường bạn có thể đi tới, những tư duy cần trang bị cho bản thân, và hy vọng tiếp thêm động lực để bạn bắt đầu. 

1 – TƯ DUY

Mình cho rằng, chúng ta cần suy nghĩ và xem xét trước khi bàn sâu hơn về câu hỏi: Bắt đầu từ đâu để phát triển bản thân? Hiện nay, có rất nhiều nguồn thông tin trong sách, Internet về chủ đề này. Vì thế, ta rất dễ rơi vào tình cảnh gặp quá nhiều lời khuyên, thậm chí có những lời khuyên trái chiều, khiến ta hoang mang không biết như thế nào mới thực là cách hiệu quả nhất.

Đó là lý do mình đưa phần “nghĩ” này lên đầu bài viết, để luận bàn cùng với bạn về một số tư duy quan trọng do mình đã đúc kết trong hành trình phát triển bản thân.

Con đường phát triển của mỗi người không giống nhau. 

Học hỏi từ con đường của người khác là một điều đúng đắn và hiệu quả. Nhưng chỉ nên coi là một trong những kênh tham khảo để từ đó, kết hợp với những yếu tố khác của cá nhân mình để có được con đường riêng. Tư duy này sẽ giải quyết được hai vấn đề: 

Thứ nhất, tâm lý chờ đợi ai đó chỉ cho mình con đường phát triển, hoặc tìm học cách đi của người khác hoàn toàn phù hợp với mình để bắt đầu thực hiện. Nhưng vì điều này không xảy ra, nên mong muốn phát triển bản thân của bạn luôn bị trì hoãn. 

Thứ hai, áp lực phải làm theo cách của ai đó phát triển bản thân, về hướng đi, cách thức, thành quả, khiến bạn cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, và nghi ngờ về khả năng của chính mình khi không đạt được kết quả giống như người khác, dù bạn đã làm đúng như cách họ đã làm. 

Chúng ta, không có ai giống ai, về nền tảng gia đình và giáo dục, hoàn cảnh lớn lên, xã hội đang sống, điều kiện kinh tế, sự hỗ trợ của những người xung quanh… Vì thế, sẽ là không tưởng nếu hy vọng có một con đường nào đó người khác đã đi sẽ giúp mình đạt được thành quả nếu làm theo y hệt; cũng là bất công với chính mình nếu tự trách đã không đạt được điều người khác làm được dù áp dụng cùng cách thức. 

Bạn là duy nhất! Bạn có xuất phát điểm, tiềm lực, hoàn cảnh riêng biệt. Do đó, con đường của bạn cũng sẽ khác, cách thức phù hợp với bạn có thể cũng không giống mọi người. Đừng chờ đợi một giải pháp hoàn hảo từ ai đó, cũng đừng thúc ép mình nhất định phải có điểm đến giống như họ. 

Bắt đầu từ đâu cũng được.

Chúng ta có rất nhiều hướng để đi về phía trước, phát triển bản thân. Rèn luyện thói quen tốt, cải thiện tình hình tài chính cá nhân, nâng cao chuyên môn, chuyển việc, học ngoại ngữ, đọc sách… Đôi khi, vì ta bị choáng ngợp bởi quá nhiều tấm gương, nhiều gợi ý, kinh nghiệm… khiến ta không biết phải bắt đầu từ đâu, và cứ mãi đứng giữa những lựa chọn…

Trong phần sau của bài viết, mình sẽ bàn thêm về việc chọn lựa hướng đi, nhưng một lời khuyên thiết thực mình muốn nói ngay, đó là: Bạn hoàn toàn có thể bắt đầu từ đâu cũng được. 

Trong vật lý, khi nói về chuyển động của một đối tượng, có hai yếu tố được xem xét khi dự đoán điểm đến cuối cùng, đó là: Công và Hướng. Bạn đang cân nhắc về hướng, nhưng vì mãi không quyết định được nên cũng không bắt đầu, dẫn tới “Công” của bạn vẫn bằng 0. 

Ta đi được đến đâu không chỉ phụ thuộc vào hướng, mà còn phụ thuộc vào quãng thời gian bạn đã dành để đi. Vì thế, cứ chọn lấy một việc bạn đang cảm thấy thích thú hoặc có thể bắt đầu ngay lập tức, bạn đã khiến “Công” của mình bắt đầu thay đổi rời khỏi số 0. Hướng luôn có thể điều chỉnh dần dần, nhưng thắng được quán tính của sự trì trệ để bắt đầu, là bạn đã giải quyết được một vấn đề quan trọng, bất kể bạn đã xuất phát theo hướng nào. 

Đừng bị FOMO – sợ bỏ lỡ.

Một cảm giác thường xuất hiện với những người muốn phát triển bản thân đó là, dù có chọn hướng nào để bắt đầu, cũng cảm thấy mình đã từng bỏ lỡ hướng đi tốt hơn ở đâu đó. Quyết định cải thiện tiếng Anh, nhưng lại cân nhắc mình có nên học tiếng Hàn, tiếng Trung? Định học cao hơn về chuyên môn, nhưng như vậy lại không có thời gian để xây dựng sự nghiệp thứ hai (bán hàng, viết lách)? Muốn dành nhiều thời gian hơn vào sáng sớm để đọc sách, nhưng như vậy lại không có nhiều thời gian cho thể dục rèn luyện sức khỏe?

Điều duy nhất mình muốn nói với bạn ở đây là: Chúng ta có thể làm được tất cả, nhưng không phải bắt đầu cùng một lúc. Cố gắng bắt đầu rất nhiều thứ, sẽ nhanh chóng khiến ta kiệt sức, chán nản, và lại quay trở về điểm xuất phát ban đầu khi không thấy bất cứ hiệu quả nào đến với mình. 

Chỉ nên bắt đầu với một thứ, sau quãng thời gian đủ dài, khi nó đã trở thành thói quen, hoặc bạn đã nắm được những kỹ năng cơ bản, hãy nghĩ đến việc phát triển theo hướng tiếp theo. 

Chúng ta không đua với nhau.

Nền giáo dục và thói quen so sánh từ gia đình, xã hội, và Internet, khiến đôi khi ta cảm thấy mình đang phải chạy đua với mọi người xung quanh. Ta vô thức so sánh mình với người khác, con đường phát triển bản thân của mình và ai đó. Mà, “người khác” ở đây lại thường là người đã thành công hoặc vốn có tốc độ phát triển nhanh hơn, bắt đầu sớm hơn ta nhiều. 

Phát triển bản thân là con đường dài, hoàn toàn thuộc về từng cá nhân, và nhằm phục vụ cuộc sống, tương lai của mỗi người. Dù là người thân, bạn bè, đồng nghiệp, hay bất kỳ ai đều không phải “đối thủ” đang cùng đường chạy với chúng ta. Ta chỉ đang cố gắng mỗi ngày để trở thành phiên bản tốt hơn của chính mình. Bạn tốt hơn phiên bản của hôm qua, năm ngoái, 10 năm trước, vậy là bạn đã thành công. 

Không có thành quả nào tới sau một đêm.

Nếu có ai đó nói về một “bí kíp” nào đó để thành công nhanh chóng, thành thạo một kỹ năng, nghe nói trôi chảy một ngoại ngữ, mình tin điều đó không dành cho mình. Bởi từ trải nghiệm bản thân, mình có thể khẳng định một điều: Mọi thứ tốt đẹp đều cần thời gian. Không có sự thay đổi thần kỳ nào tới sau một đêm.

Nếu bạn thấy hôm trước mặt đất còn trống trơn, hôm sau đã xuất hiện một mầm cây xanh non mơn mởn, đó cũng là kết quả của rất nhiều ngày âm thầm chắt chiu trong lòng đất. Thứ chúng ta nhìn thấy, chỉ là phần nổi của tảng băng mà thôi. 

Chấp nhận sự thật này sẽ giúp ta không còn kỳ vọng vào việc sẽ tìm thấy một “bí kíp” nào đó có thể giúp mình phát triển chỉ sau một thời gian ngắn. Dù thành công của người khác mà bạn nhìn thấy có như thế nào, đó cũng luôn là thành quả của cả một hành trình.

Đôi khi, tưởng chừng may mắn sẽ gõ cửa bất ngờ, khiến chúng ta đột ngột bước lên nấc thang mới một cách “chớp nhoáng”. Nhưng xin hãy tin mình, ngay cả sự “chớp nhoáng” ấy, cũng chỉ đến với những người đã âm thầm nỗ lực sau một thời gian rất dài. 

2 – CHỌN LỰA

Vậy, nếu bạn chưa biết bắt đầu từ đâu, liệu có những hướng phát triển bản thân nào có thể phù hợp với hầu hết mọi người không? 

Câu trả lời của mình là: Có. Dù hướng đi lâu dài của chúng ta chắc chắn sẽ khác nhau, nhưng có những điều là nền tảng căn bản của mọi hướng phát triển, có tác dụng với tất cả mọi người, dù bạn làm nghề gì, bao nhiêu tuổi, hoàn cảnh ra sao. 

Theo mình, có năm điều chúng ta nên xây dựng trong thời gian dài và biến chúng thành “cái nền” cho sự phát triển bản thân. 

Dậy sớm:

Bất kể chúng ta thuộc kiểu người “chim sớm” hay “cú đêm”, chúng ta đều có thể và nên dậy sớm. Có người khuyên hãy đánh thức bản thân dậy sớm hơn bình thường từng chút một, hoặc đặt luôn báo thức vào giờ bạn muốn dậy để ép bản thân thay đổi đồng hồ sinh học. Cách nào cũng có tác dụng, mình đã nhận ra điều đó sau những lần tự thử nghiệm. 

Vận động 30 phút mỗi ngày:

Chạy bộ (ngoài trời hoặc với máy chạy), tập yoga, đến phòng gym hoặc tập ở nhà, theo Youtube hoặc tự quyết cách tập, thậm chí bạn có thể sử dụng bài thể dục tay không, cách nào cũng được. Dù bằng cách nào, tập vào lúc nào, chỉ cần 30 phút mỗi ngày một cách đều đặn, bạn cũng sẽ nhanh chóng cảm nhận được sự thay đổi của mình. 

Đọc sách:

Bạn không cần đọc nhanh, không nhất thiết phải rút ra bài học nào sâu sắc hoặc ứng dụng được điều gì từ một cuốn sách, cũng không cần tìm kiếm một cuốn sách thực sự phù hợp rồi mới bắt đầu đọc. Điều chúng ta cần trước hết là nuôi dưỡng tình yêu với sách, và biến việc đọc sách trở thành thói quen, từ đó sẽ mang lại cơ hội tìm thấy hướng đi phù hợp với mình. 

Nếu bạn cần một cuốn sách để bắt đầu, có thể tham khảo danh sách gợi ý sách mình đã chắt lọc ở đây. 

Học tiếng Anh:

Mình luôn tin rằng, ngoại ngữ sẽ làm thay đổi cuộc đời mình theo một cách nào đó. Ngôn ngữ là cây cầu dẫn tới những nền văn hóa mới, mà nếu không có cơ hội biết tới, chúng ta đã tự giới hạn bản thân mình. Không cần phải giỏi tiếng Anh như người bản xứ hoặc giống những tấm gương “thần đồng” trên TV, chúng ta chỉ cần mức độ trung bình để có thể đọc, nghe, viết, và nói đủ cho mục đích của mình. 

Dù bạn nghĩ đến ngoại ngữ nào, mình cũng khuyên bạn hãy học tiếng Anh trước. Bởi phần lớn tri thức của thế giới được lưu trữ bằng tiếng Anh. Hơn nữa, tài liệu, kinh nghiệm, lớp học tiếng Anh đều phong phú, dễ tìm, thậm chí miễn phí nhiều hơn các ngoại ngữ khác. 

Học tiếng Anh tốt, bạn sẽ có cảm hứng và nhiều kinh nghiệm để áp dụng vào việc học ngoại ngữ thứ hai, thứ ba sau này. 

Viết:

Ai cũng có thể viết, và ai cũng nên viết. Cuộc sống hiện đại với việc sử dụng máy tính, điện thoại thường xuyên, khiến nhiều người không cầm bút viết trong một khoảng thời gian dài trừ lúc ký tên. Nhưng thực ra, viết là một liệu pháp đơn giản để giải tỏa tâm lý, trút xuống những suy nghĩ, kiểm soát cảm xúc.

Có rất nhiều lợi ích từ viết, dẫu bạn chỉ dành 10 phút để viết mỗi ngày. Nhìn thấy những dòng chữ do mình viết trên trang giấy sẽ mang lại cho bạn cảm giác dễ chịu, an yên, và được sẻ chia rất nhiều. 

3 – HÀNH ĐỘNG

Nếu bạn đã có tư duy phù hợp, cũng xác định được những hoạt động nền tảng cần thực hiện nhằm phát triển bản thân, vậy câu hỏi tiếp theo là: Làm sao để bắt đầu? 

Câu trả lời của mình là: Hãy bắt đầu ngay từ hôm nay! Chọn lấy bất cứ điều gì trong năm điều nêu trên và thực hiện. Bạn có thể gửi mail cho mình ở địa chỉ touyen.mentor@gmail.com để tự cam kết, coi như mình đã chứng kiến quyết định của bạn hôm nay. Sau một tuần, một tháng, ba tháng… bạn lại gửi email tiếp để cập nhật kết quả thực hiện. 

Năm điều căn bản để phát triển bản thân, nếu được thực hiện đều đặn, chắc chắn sẽ tạo nền tảng cho bạn tạo dựng những hướng đi mới về sự nghiệp, tài chính, mối quan hệ… 

Cứ bắt đầu. Ngay từ hôm nay. Nếu không biết phải bắt đầu từ đâu và đã trì hoãn hành trình phát triển bản thân mình quá lâu, bài viết này có thể chính là cú hích cuối cùng bạn cần, “tín hiệu của vũ trụ” để bạn bắt đầu một hành trình mới: kiến tạo chính mình. 

Chúc bạn có những hành trình rực rỡ của riêng mình!

Thân mến, 

Tố Uyên.