Những khoản tiền mình đã không còn chi (sau nhiều “bài học xương máu")

Việc đánh giá một khoản tiền có xứng đáng để bỏ ra hay không, với mình, dựa vào việc so sánh giữa số tiền với giá trị nhận về.

Vào đề luôn.

Sau nhiều lần trải nghiệm, thử nghiệm, đúc kết kinh nghiệm, đây là 10 khoản tiền mình không bao giờ cân nhắc chi tiêu, bởi vì mình đã mất tiền cho nó “hơi” nhiều mà giá trị nhận lại không tương xứng.

Danh sách này ở mỗi người mỗi khác, nhưng mình rất cổ vũ bạn cũng viết ra danh sách tương tự để dễ dàng đưa ra quyết định khi cần. Mỗi khoản trong “danh sách đen” này đã ngốn của mình kha khá tiền và vô số lần hối hận.

Việc đánh giá một khoản tiền có xứng đáng để bỏ ra hay không, với mình, dựa vào việc so sánh giữa số tiền với giá trị nhận về. Đó là tiêu chí đầu tiên, quan trọng nhất mỗi khi mình cân nhắc “rút hầu bao”, tất nhiên là sau rất nhiều lần phải “trả giá đắt” trước đây.

1. Học phí phòng tập gym, lớp yoga, aerobic

Mình từng chi kha khá tiền cho khoản này, cả ở các cơ sở gần nhà hoặc gần công ty. Thời điểm “vàng” thường là sau mỗi kỳ khám sức khỏe, đầu năm mới, chuyển công ty khác… Lúc ấy tinh thần thể dục ngùn ngụt lên cao, cảm giác chỉ cần một tấm thẻ sẽ đưa mình tới một cơ thể khỏe mạnh, cân đối, lối sống mẫu mực ngay lập tức.

Chúng ta đôi khi bỏ tiền ra để mong nó sẽ trở thành áp lực cho bản thân, “đã mất tiền rồi sẽ chăm chỉ”. Nhưng sự thực là, hầu hết các tấm thẻ ấy mình đều chỉ sử dụng được rất ít giá trị, thường chỉ sau thời gian đầu.

Điều quan trọng với việc vận động không phải đăng ký ở đâu, cơ sở xịn sò ra sao, mà ở thói quen và nỗ lực để làm được đều đặn.

Với thu nhập của người đi làm bình thường, mình đã tự cân đối với đúc kết rằng đây là khoản chi không mang lại hiệu quả xứng đáng. Khi mình chăm chỉ, mình có thể đơn giản đi bộ ở công viên gần nhà mỗi ngày một giờ buổi tối, tự tập aerobic hoặc yoga theo Youtube khoảng 30 phút, vậy là đủ. Hoàn toàn miễn phí và chủ động thời gian.

2. Túi xách

Mình từng “nghiện” túi xách, rất thích các loại túi tầm trung hoặc bình dân nhưng có thương hiệu của nước ngoài, cũng từng “nhăm nhe thèm muốn” những loại túi xách cao cấp hơn. Mình thích tới mức có thời điểm sử dụng tới cả chục chiếc túi đủ loại kích cỡ, hình dáng, thậm chí cân nhắc lựa chọn cho từng loại trang phục.

Sau này, mình tối giản những lựa chọn ấy, phần vì quá tốn diện tích, tốn tiền, và không thực sự mang lại giá trị tương xứng. Mình thanh lý hầu hết, chỉ để lại số rất ít túi xách cơ bản. Mình làm trong ngành công nghệ, thứ đồ dùng quen thuộc nhất là chiếc balo có thể đựng máy tính. Khi cần đi đâu ngoài công việc, mình thích dùng túi vải, vừa dễ vệ sinh, giá thành rẻ, lại có nhiều mẫu mã dễ chọn và không cần cất công đặt hàng từ nước ngoài.

Có thể với nhiều người, phong cách này có phần xuề xòa quá. Nhưng tới giờ, mình không còn cảm thấy cần phải cố gắng để vừa với khuôn mẫu nào của xã hội, “vừa mắt” một số người ưa bình phẩm. Mình thấy thoải mái là được. Mình nhớ mãi câu: “Nếu bạn mua những thứ mà bạn không cần, sẽ đến một lúc nào đó bạn phải bán đi những thứ mà mình thực sự cần”.

Mình thấy không cần thiết, nên giờ mình sẽ không bỏ tiền.

3. Giày dép, quần áo đặt hàng nước ngoài

Mình từng “điên cuồng” đặt hàng mỗi khi các hãng thời trang bình dân tới trung cấp của nước ngoài ra mẫu mới, cũng từng đặt rất nhiều giày dép của các hãng được cho là nổi tiếng trong giới phụ nữ văn phòng.

Nhưng sau rất nhiều “thương đau”, rất lâu rồi mình không còn đặt hàng như vậy nữa. Hiện giờ, mình chỉ mua đồ quần áo, giày dép khi đã thử tận nơi. Có nhiều thương hiệu, nhiều mẫu mã, người khác đều nói mặc lên đẹp, dễ chịu, thoải mái nhưng khi mình nhận hàng và thử lại không thể chấp nhận được. Quá rộng, quá chật, không hợp dáng. Nhiều thương hiệu có tiếng nhưng mình đi giày lại đau chân kinh khủng, chất liệu quần áo xấu và nóng.

Tủ quần áo của mình rất nhỏ vì mấy năm gần đây mình ít mua sắm, lại thường xuyên thanh lọc. Quá nhiều quần áo, ngăn tủ, khiến mình có cảm giác bị ngợp, khó khăn chọn lựa. Hầu hết quần áo, giày dép của mình giờ rất cơ bản về kiểu dáng, màu sắc và số lượng ít. Với những người coi đây là sở thích, mình hoàn toàn tôn trọng. Nhưng bản thân mình không thấy thoải mái nên chọn cho mình con đường riêng.

Chúng ta đều khác nhau, lựa chọn thế nào cũng được, miễn thấy đồ mình mua xứng đáng với giá trị sử dụng, mang lại cảm xúc tích cực và thoải mái thay vì thấy tiếc tiền, hối hận, mua nhiều không sử dụng và lại tốn công thanh lý.

4. Các loại sổ planner

Mình thích các loại sổ lập kế hoạch, nên từng trải nghiệm hàng chục loại, hầu hết các tên tuổi phổ biến trên thị trường, từ loại in sẵn, tới loại chú trọng bìa và thêm dần từng ruột mỏng, từ bìa cứng tới bìa mềm, từ loại rẻ tới loại đắt. Các loại sổ này thường có giá khá cao so với sổ thông thường, trang trí bắt mắt.

Nhưng gần hai năm nay mình không còn tìm kiếm loại sổ planner nào khác, vì đã tìm được “chân ái”. Đó là cuốn “The present planner” của blogger Chi Nguyễn. Mình được sử dụng cuốn này từ khi còn là thiết kế phác thảo, dùng file scan tự in từng tháng. Sau này khi Chi Nguyễn phát hành sổ chính thức, mình đã mua và tặng rất nhiều bạn bè.

Với mình, đây là cuốn planner hội tụ được hầu như tất cả những yếu tố mình tìm kiếm: chất lượng giấy cao, bìa vải xịn cầm rất thích, bố cục các trang hợp lý, dễ sử dụng, ngay cả hai dây vải đánh dấu cũng chất lượng. Điểm duy nhất ở cuốn sổ khiến mình băn khoăn có lẽ là ở giá thành, khá cao so với các loại sổ khác trên thị trường. Tuy vậy, nếu chia trung bình giá tiền cho sáu tháng sử dụng và giá trị nhận được, mình vẫn thấy đó là lựa chọn xứng đáng.

5. Bộ dưỡng da nhiều bước

Cách đây khoảng chục năm, mình “phát cuồng” với kiểu dưỡng da 7789 bước từ Hàn, Nhật. Và mình cũng mua thật. Hồi đó, trong nhà tắm và góc bàn làm việc ở nhà, mình “rải” đầy các loại. Thực ra, dưỡng da cũng là một thú vui, nhưng với quá nhiều bước, nhiều sản phẩm như vậy lâu dần khiến mình thấy “ngộp”, tốn kém, và mất hơi nhiều thời gian.

Nhất là sau khi có hai con và theo đuổi nhiều dự án học tập, mình chỉ còn rất ít thời gian cho việc này. Vì thế, mình đã rút gọn dần chỉ còn các bước cơ bản, sản phẩm cơ bản, và mình thấy phù hợp với chu trình đó.

Loại sản phẩm có thể khác nhau ở từng giai đoạn tùy vào kinh phí mình có, tình trạng da, và thời gian có thể sắp xếp, thậm chí liên quan cả tâm trạng của mình, nhưng yếu tố đơn giản, tiết kiệm, gọn gàng được mình ưu tiên hàng đầu.

6. Quán cà phê đắt tiền

Mình rất thường ngồi quán cà phê, để trò chuyện gặp gỡ và để học, làm việc. Trước đây, mình từng có thể đi rất xa để khám phá một quán cà phê mới, hoặc thử loại đồ uống “hot trend” nào đó, hoặc không ngần ngại thử một loại đồ uống cao cấp ở quán cà phê sang chảnh. Nhưng sau này, mình không còn thú vui đó nữa, hay nói đúng hơn, mình dễ dàng tìm thấy niềm vui ở quán cà phê quen thuộc, loại đồ uống quen thuộc với chi phí bình dân hơn.

Đã là chi phí thường xuyên, mình cần giữ ở mức tiết kiệm và phù hợp, nếu không sẽ trở thành “lỗ hổng” lớn trong bức tranh chi tiêu tổng thể. Đối với mình, ra quán cà phê không phải loại chi phí “có cũng được, không có cũng không sao”, vì mình thực sự cảm thấy thích ngồi quán cà phê học và làm việc. Nhưng như vậy không có nghĩa mình không kiểm soát phần chi phí này thật hợp lý.

7. Nhà hàng sang trọng

Mình hiểu, tiêu chí “sang trọng” với mỗi người khác nhau. Với người này, sự sang trọng tính bằng vài trăm nghìn một bữa ăn, với người khác là vài triệu, chục triệu, thậm chí sang trọng với một số người là hàng trăm triệu. Ở đây, một cách tương đối, sự sang trọng với bữa ăn mình tính bằng tỷ lệ chi phí so với thu nhập, mình thường lấy mốc 5%.

Thu nhập mười triệu một tháng, 500 nghìn cho một bữa ăn là sang trọng. Thu nhập năm mươi triệu một tháng, khoảng 2.5 triệu một bữa ăn là sang trọng. Nếu thu nhập của bạn tính bằng vài trăm triệu, vậy mức sang trọng cũng thay đổi.

Trước đây mình không tự định ra con số này nên thường chiều theo ý thích, cảm hứng, nhất là mỗi lần “tự thưởng” hoặc đôi khi vì muốn thể hiện với ai đó. Nhưng sau này, mình không còn chi tiền cho những gì vượt mức và cảm tính như vậy. Trong một bữa ăn ở ngoài vì lý do hoặc dịp đặc biệt nào đó, thời gian người ta dành cho nhau, cảm xúc, tâm trạng, và sự tập trung là quan trọng, không phải vì đồ ăn đắt đỏ.

Khi có tiền, chúng ta có thêm nhiều nhu cầu hưởng thụ, điều này dễ dẫn tới lạm phát lối sống. Nhưng khi chỉ có ít tiền, tự dưng chúng ta sẽ nhận ra cái gì là cần, cái gì là muốn. Vậy tốt hơn cả là xác định luôn được điều nay ngay cả khi túi tiền cho phép chi tiêu nhiều hơn cần thiết.

8. Đồ trang trí ở gia đình

Nhà mình gần như không có đồ trang trí, hầu hết mọi thứ đều có giá trị sử dụng, thậm chí sử dụng tần suất nhiều. Mình biết, có nhiều gia đình thích trang trí, sưu tập, nhưng vì cả hai vợ chồng mình đều không muốn phải mất thời gian chăm sóc các món đồ đó, nên chúng mình không mua.

Đối với mình, mỗi món đồ trang trí đều kéo theo tiêu tốn không chỉ tiền, còn là không gian, thời gian, công sức. Chi phí này quá lớn so với giá trị mang lại về mặt tinh thần. Nhà mình chỉ có một ít cây xanh ở ban công, và thỉnh thoảng là một bình hoa tươi, ngoài ra không có tủ kệ trang trí.

Thú thực, có thể vì chúng mình hơi… lười. Nhưng điều đó phù hợp với tính cách, mong muốn, và lối sống chúng mình hướng tới. Có một điểm ngoại lệ ở đây, đó là đồ dùng của các bạn nhỏ. Hai con mình có phòng riêng, và các bạn ấy có nhiều đồ trang trí hơn bố mẹ, ví dụ như thú bông, cốc, đồ sứ… Chúng mình tôn trọng việc ấy vì đó là sở thích cá nhân, nhưng các bạn ấy cần tự sắp xếp, dọn dẹp, và bảo quản đồ của mình.

9. Sách theo xu hướng

Sách có lẽ là một trong những món đồ ngốn nhiều tiền và không gian nhất ở nhà mình. Trước đây mình thường xuyên không cưỡng lại được mong muốn mua sách mỗi khi đọc được nhận xét, gợi ý của ai đó, hoặc đơn giản là một đợt khuyến mại của sàn thương mại điện tử. Mình từng mua sách chủ yếu vì cảm giác FOMO - sợ bị bỏ lỡ. Hậu quả là sách chất đống, mãi không đọc hết đã lại mua tiếp, và rất nhiều sách tuy nổi tiếng nhưng mình đọc lại không hợp và phải bỏ dỡ. Rất lãng phí tiền, thời gian, và không gian lưu trữ.

Sau này, mình cân nhắc và tìm hiểu nhiều hơn trước khi mua một cuốn sách. Mình thường có chủ định tập trung vào một số chủ đề chính trong mỗi giai đoạn và đọc sâu về chủ đề ấy, có thể xen kẽ với sách văn học, du ký, sách thiếu nhi… Việc lựa chọn cẩn thận hơn giúp mình tiết kiệm tiền, đỡ công sắp xếp, và nhất là tiết kiệm thời gian khi mỗi cuốn sách mở ra khả năng rất cao là mình sẽ thích.

10. Đồ dùng nhà bếp (mua vì đẹp, thích, đồng bộ)

Mình từng mua các bộ bát chén đĩa, bộ hộp trữ đồ ăn chất đầy kệ bếp, thậm chí theo nhiều màu sắc, chủ đề. Lúc ấy mình thấy vui, nhưng về lâu dài lại không còn thấy vậy nữa. Số tiền bỏ ra không ít nhưng số lượng dùng thường xuyên chỉ chiếm vài phần. Không gian bếp dần dần trở nên chật chội theo thời gian, khi mình khuân về hết bộ này tới bộ khác. Đó là chưa kể các loại thiết bị mua về chỉ dùng vài lần. Đồ dùng nhà bếp loại tốt thì đâu có rẻ? Kết quả là mình hối hận rất nhiều.

Sau này, mình rút gọn lại, tính toán để lượng bát đĩa đủ dùng, có dự phòng cho một số buổi tụ họp gia đình, không lựa chọn mua đồ chỉ vì thấy đẹp, mua theo cảm hứng, hoặc các loại máy móc mà nghĩ sẽ dùng rất nhiều rất tiện lợi nhưng không thực sự cần thiết.

Với đồ dùng trong nhà, đặc biệt là đồ bếp liên quan trực tiếp tới sức khỏe, mình mua ít nhưng chú trọng chất lượng, an toàn, và bền. Một món đồ mua giá cao chút nhưng ngày nào cũng dùng, tính ra sẽ rẻ so với các món đồ mua theo cảm hứng, về chỉ dùng vài lần rồi cất tủ.

Tạm kết

Điều khác biệt lớn nhất ở bản thân mình ở ngưỡng tuổi 30 về cuộc sống có lẽ là xu hướng đơn giản hóa, tối giản lối sống, chú trọng vào chất lượng, và quản lý tốt hơn cảm xúc của bản thân để ít đưa ra các quyết định chi tiêu theo hứng thú. Lúc vui chi tiền, lúc buồn cũng chi tiền để… đỡ buồn không còn là điều mình lựa chọn.

Những đánh giá của người khác, khuôn mẫu của xã hội tuy vẫn ảnh hưởng, nhưng với mức độ đã giảm nhiều so với trước đó. Mình dần tìm ra mình muốn có gì, đồ đạc gì mình cần hoặc thích nhưng hoàn toàn cho mình, không phải vì ánh nhìn của người khác.

Hơn tất cả, mình xác định được mục tiêu tài chính về dài hạn, trung hạn, ngắn hạn, điều đó giúp “chỉnh hướng” cuộc sống và các quyết định chi tiêu tốt hơn rất nhiều. Danh sách trên của mình chắc hẳn sẽ còn được thêm vào theo thời gian.

Còn bạn, danh sách của bạn như thế nào? Hãy chia sẻ với mình và bạn đọc In Metime nhé!

Thân mến,

Tố Uyên.